Dodatki

CADRaster umożliwia oglądanie, konwertowanie i wydruk dokumentów złożonych zawierających dokumenty rastrowe zapisane w poniższych formatach. Edycja jest możliwa tylko dla monochromatycznych rysunków rastrowych.

Format

Opis formatu

Rozpoznawane kompresje

Rozszerzenia

Kolor

Wiele Stron

RLC

Run Length Code

-

RLC

-

-

TIFF

Tagged Image File Format

Uncompressed

PackBits

LZW

CCITT Group 3 Standard

CCITT Group 3 Modified

CCITT Group 4

TIF

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

✓

GIF

UNISYS

-

GIF

✓

-

PCX

Paintbrush format

-

-

✓

-

BMP

RLE

Windows bitmap

Uncompressed, RLE4, RLE8

BMP

DIB

✓

✓

-

DMI

-

-

DMI

-

-

ITI

-

-

ITI

-

-

CALS

-

-

GP4

GC4

CAL

MIL

-

-

VIDAR

-

Uncompressed

CCITT Group 3 Standard

CCITT Group 3 Modified

CCITT Group 4

Vidar RLE

VIM,VID

-

-

DCX

Fax format

-

DCX

-

✓

CIT

Intergraph G4

-

CIT

-

-

RLE

Intergraph

RLE

-

RLE

-

-

IG4

CAD-Overlay

Group 4

IG4

-

-

DWG*

Autodesk

-

DWG

✓

-

DXF*

Standard vector format

-

DXF

✓

-

* - available only when TCD-View application was installed in the system.

CADRaster obsługuje pliki parametrów, z których pobiera informacje na temat wielkości, orientacji i położenia plików rastrowych w układzie współrzędnych. Są 4 typy plików atrybutów, które CADRaster obsługuje:

RLD – CADRaster dla plików atrybutów w systemie DOS

TAF – Tessel Attribute File - (Pliki Atrybutów Tessel)

TAB – pliki projektu MapInfo.

TFW – pliki parametrów ARC/INFO. Rozszerzenia plików są różne - zależnie od formatu rastra.

Format pliku rastrowego

Rozszerzenie pliku rastrowego

*.BMP

*.BPW

*.GIF

*.GFW

*.PCX

*.PXW

*.IG4

*.I4W

*.TIF

*.TFW

*.CAL

*.CLW

*.JPG

*.JGW

*.PNG

*.PGW

Każdy rysunek może mieć stowarzyszony plik parametrów rysunku, gdzie przechowywane są techniczne parametry rysunku. Jest to szczególnie przydatne do zapamiętywania tych informacji które ze względu na ograniczenia poszczególnych formatów nie mogą być bezpośrednio zapamiętane w pliku zawierającym rysunek. Ilość informacji, która może być zapamiętane w pliku rysunku zależy do formatu rysunku. Parametry rysunku są zapamiętywane w pliku oryginalnego rysunku, jeśli format to umożliwia i w dodatkowym pliku parametrów o nazwie zgodnej z nazwą pliku rysunku oraz rozszerzeniu TAF. Plik parametrów jest umieszczony w tym samym katalogu co plik rysunku. Parametry zapamiętane w pliku rysunku mają wyższy priorytet niż parametry z pliku parametrów.

Tworzenie i wykorzystywanie pliku parametrów jest sterowane parametrem BRAOpenOptions z pliku CADRPRO.INI.

Plik TAF ma postać tekstową o sekcyjnym formacie zbliżonym do formatu plików INI w systemie MS Windows. Jeśli rysunek rastrowy jest wielostronicowy, to oddzielne sekcje opisują parametry stron. Pierwsza strona jest opisana w sekcji [RasterDrawingParams], druga w sekcji [RasterDrawingParams.1] itd. Parametry rysunków wektorowych (DWG, DXF) są opisane w sekcji [VectorDrawingParams]. Dwa rysunki, wektorowy i rastrowy, mające tę samą nazwę używają wspólnego pliku TAF.

Poniżej opisane są parametry rysunku przechowywane w pliku TAF. Rysunki wektorowe używają tylko dwóch parametrów: jednostki i orientację.

Format linii definiującej sekcję: [<nazwa_sekcji>]

Format linii parametrów: <nazwa_parametru>=<wartość_parametru>

Opis parametrów:

Units - wartość numeryczna definiująca jednostki rysunku:

1

cale

2

stopy

3

jardy

4

mile

5

milimetry

6

centymetry

7

metry

8

kilometry

Color - numer koloru z palety AutoCADa (parametr ważny tylko dla rysunków rastrowych monochromatycznych)

Orientation - Orientacja rysunku na ekranie. Orientacja jest zdefiniowana poniżej dla rysunku rastrowego, ale ma identyczne znacznie dla rysunków wektorowych. Orientacja przyjmuje jedną z poniższych wartości:

1

pierwsza linia na górze, pierwsza kolumna z lewej

2

pierwsza linia na górze, pierwsza kolumna z prawej

3

pierwsza linia na dole, pierwsza kolumna z prawej

4

pierwsza linia na dole, pierwsza kolumna z lewej

5

pierwsza linia z lewej, pierwsza kolumna na górze

6

pierwsza linia z prawej, pierwsza kolumna na górze

7

pierwsza linia z prawej, pierwsza kolumna na dole

8

pierwsza linia z lewej, pierwsza kolumna na dole

Poniżej rysunek przedstawiający powyższe zestawienie.

XInsertionPoint - współrzędna X lewego dolnego rogu rysunku;

YInsertionPoint - współrzędna Y lewego dolnego rogu rysunku;

XScale - pozioma skala rysunku;

YScale - pionowa skala rysunku;

XResolution - pozioma rozdzielczość rysunku;

YResolution - pionowa rozdzielczość rysunku;

Length - szerokość rysunku wyrażona w pikselach;

Width - wysokość rysunku wyrażona w liniach rastrowych;

Comment - komentarz.

Aby umożliwić pracę z rysunkami będącymi mapami geograficznymi, CADRaster ma wbudowaną możliwość posługiwania się współrzędnymi geograficznymi wyrażonymi w stopniach oraz konwersji tych współrzędnych na współrzędne ortogonalne i konwersji odwrotnej.

Opcja Odwzorowania geograficznego jest dostępna z menu podręcznego CADRaster (uruchamiane przez CTRL + PrawyKlikMyszy): Odwzorowanie geograficzne\Wybierz...

Wybranie którejś z opcji pozwala na uaktywnienie paska narzędzi CADRaster - Współrzędne świata. Na pasku wyświetlane są aktualne współrzędne kursora myszy przeliczone zgodnie z wybranym odwzorowaniem geograficznym. Możliwe jest również użycie paska do wprowadzania współrzędnych punktów w aktualnym odwzorowaniu. Przeniesienie kursora do paska współrzędnych może być wykonane za pomocą klawiatury przy użyciu klawiszy CTRL+TAB lub przez kliknięcie go myszą. Pozwala to na modyfikację wyświetlanych współrzędnych. Po wciśnięciu przycisku "Wprowadź" lub naciśnięciu klawisza Enter wyświetlane współrzędne są przeliczane do współrzędnych prostokątnych i wysyłane do paska poleceń AutoCADa.

W Układzie GEO zakłada się, że współrzędne wszystkich elementów wyrażone są w stopniach geograficznych (dotyczy to wszystkich wprowadzanych, wyświetlanych i edytowanych wartości). Układ współrzędnych jest prostokątny, a jednostkami na obu osiach są stopnie geograficzne..

Podczas importowania rysunków wektorowych przechowywanych w naturalnych współrzędnych geograficznych, mogą im być przypisane różne jednostki logiczne. Można zadeklarować jakie jednostki rysunku powinny być traktowane jako stopnie, przez aktywację przycisku Parametry... na dialogu Wybierz bieżące odwzorowanie, aby wyświetlić dialog Ustaw parametry GEO. Wybierz odpowiednie jednostki z listy dostępnych jednostek.

Przycisk OK zatwierdza parametry odwzorowania, przycisk Anuluj wycofuje wprowadzone zmiany; oba zamykają okno dialogu.

Odwzorowanie Gaussa-Krügera (poprzeczne Merkatora) jest wiernokątnym odwzorowaniem walcowym powierzchni elipsoidy ziemskiej na płaszczyznę, z wiernie zachowanym południkiem środkowym i z zachowaniem symetrii względem tego południka.

Ponieważ powierzchni elipsoidy ziemskiej (lub jej znacznej części) nie da się odwzorować bez dużych zniekształceń, podzielono ją na słupy południkowe, zwane strefami (słupami), o wielkości 3° i 6°, które odwzorowuje się kolejno na pobocznicę walca styczną do powierzchni elipsoidy wzdłuż środkowego południka każdej ze stref.

Przy tego typu odwzorowaniu, maksymalny błąd występuje na krawędziach stref, a zerowy na centralnym południku. Aby rozłożyć go bardziej równomiernie w funkcji odległości od centralnego południka wprowadza się tzw. współczynnik skalowania. Wartość 1.0000 tego współczynnika oznacza brak skalowania i zachowanie się funkcji wielkości błędu tak, jak to zostało opisane. Wartość mniejsza od 1.0000 powoduje wystąpienie pewnego błędu (ujemnego) dla punktów leżących na centralnym południku. W miarę oddalania się od niego wartość błędu dąży do zera, aby na krawędziach stref osiągnąć pewną dodatnią wartość, przy czym moduł wartości skrajnych błędu jest mniejszy niż odpowiadająca im wartość bez skalowania.

Południki środkowe stref i równik odwzorowują się jako linie proste wzajemnie prostopadłe, dlatego też wykorzystuje się je jako osie strefowych układów współrzędnych prostokątnych z osią X tradycyjnie skierowaną w kierunku północnym i osią Y w kierunku wschodnim. W konkretnych zastosowaniach wprowadza się dodatkowo pewne przesunięcie układu X-Y, a to w celu uniknięcia ujemnych wartości współrzędnych punktów leżących na lewo od centralnego południka oraz poniżej równika.

W strefie 3° maksymalne zniekształcenia odległości wynoszą 17cm/km a w strefie 6° 70cm/km. Zniekształcenia takie są znacznie mniejsze niż dokładność graficzna mapy - 0.2mm.

Układ P42 jest układem Gaussa-Krügera (poprzecznym Merkatora) o następujących cechach:

Aby zmienić parametry układu P42 należy aktywować przycisk Parametry... w Odwzorowanie geograficzne. W rezultacie wyświetlony zostanie dialog Ustaw parametry P42 z listą wszystkich możliwych wartości południka centralnego (środek słupa) i przyciskami pozwalającymi wybrać szerokość strefy (3° lub 6°).

Lista parametrów stałych dla układu P42:

Przycisk OK zatwierdza parametry odwzorowania, przycisk Anuluj wycofuje wprowadzone zmiany; oba zamykają okno dialogu.

Układ Universal Transverse Mercator (UTM) jest odwzorowaniem Gaussa-Krügera (poprzecznym Merkatora) o następujących cechach:

Aby zmienić parametry układu UTM należy aktywować przycisk Parametry... w dialogu Odwzorowanie geograficzne. W rezultacie wyświetlony zostanie dialog Ustaw parametry UTM z listą Południk pre-definiowanych pozycji centralnego południka (można również podać swoją własną wartość) oraz polem edycyjnym do wpisania przesunięcia układu w kierunku osi Y (Offset Y - domyślnie 500 000m).

Lista parametrów stałych dla układu UTM:

Przycisk OK zatwierdza parametry odwzorowania, przycisk Anuluj wycofuje wprowadzone zmiany; oba zamykają okno dialogu.

Układ Deutsche Heeresgitter (DHR) jest przekształceniem Gaussa-Krügera (poprzecznym Merkatora) o następujących cechach:

Aby zmienić parametry układu DHR należy aktywować przycisk Parametry... znajdujący się na dialogu Odwzorowanie geograficzne. W rezultacie wyświetlony zostanie dialog Ustaw parametry DHR z listą Południk - predefiniowanych pozycji centralnego południka - wartość domyślna 9° (można również podać swoją własną wartość) oraz polem edycyjnym do wpisania przesunięcia układu w kierunku osi Y (Offset Y)

Lista parametrów stałych dla układu DHR:

Przycisk OK zatwierdza parametry odwzorowania, przycisk Anuluj wycofuje wprowadzone zmiany; oba zamykają okno dialogu.

Układ Generic Transverse Mercator (GTM) jest przekształceniem Gaussa-Krügera (Transverse Mercator) z wszystkimi parametrami konfigurowalnymi

Aby zmienić parametry układu GTM należy aktywować przycisk Parametry... z dialogu Odwzorowanie geograficzne. W rezultacie wyświetlony zostanie dialog Ustaw parametry GTM. Zawiera on następujące pola:

Przycisk OK zatwierdza parametry odwzorowania, przycisk Anuluj wycofuje wprowadzone zmiany; oba zamykają okno dialogu.

Generic Oblique Stereographic (GOS) to odwzorowanie oparte na odwzorowaniu quasi-stereograficznym umożliwiające zdefiniowanie własnych para¬metrów odwzorowania w tym: elipsoidę, na której jest oparte odwzorowanie, współrzędne punktu głównego, skalę odwzorowania w punkcie głównym, mówiącą czy płaszczyzna odwzorowująca jest styczna, sieczna czy oddalona. Jednocześnie można również zdefiniować offset współrzędnej x, y punktu głównego.

Przycisk OK zatwierdza parametry odwzorowania, przycisk Anuluj wycofuje wprowadzone zmiany; oba zamykają okno dialogu.

Układ 1992 jest układem walcowym jednostrefowym obejmującym całą Polskę. Południk osiowy to 19°. Odwzorowanie to nie posiada żadnych parametrów konfiguracyjnych.

Układ 2000 jest układem czterostrefowym walcowym obejmującym całą Polskę. Odwzorowanie opiera się na elipsoidzie GRS-80. Parametry stref odwzorowawczych zostały przedstawione w tabeli.

Strefa

Południk osiowy

Ofset współrzędnej Y

2000/15

15°

5500000 m

2000/18

18°

6500000 m

2000/21

21°

7500000 m

2000/24

24°

8500000 m

Skala wzdłuż południków osiowych wynosi 0.9999230. Na rysunku przedstawiono sposób realizacji odwzorowania 2000 przy użyciu odwzorowania GTM (Generic Transverse Mercator).

Układ ten pokrywa cała Polskę jedną strefą odwzorowawczą. Jest to odwzorowanie quasistereograficzne. Uaktywnienie tego odwzorowania nie wymaga podania jakichkolwiek parametrów.

Właściwości (typy i parametry) oraz metody (transformacje pomiędzy współrzędnymi geograficznymi a orto) transformacji geograficznych zostały udostępnione poprzez interfejs programistyczny CADRastra. Dodatkowo, transformacja pomiędzy systemami współrzędnych BLH i XYZ została również wprowadzona i udostępniona.

Informacje dotyczące Odwzorowania Geograficznego, które można wykorzystać przy oglądaniu rysunków rastrowych, moga być zapisywane i pobierane z plików TAF - Tessel Attribute File.

Żeby uaktywnić odwzorowanie, kliknij na opcje menu kontekstowego (CTRL + PrawyKlikMysszy) Odwzorowanie Geograficzne\Odczytaj. Można również wybrać któreś z dostępnych odwzorowań a następnie kliknąć Odwzorowanie Geograficzne\Zapisz by skojarzyć je z rysunkiem.

Obie z powyższych możliwości są dostępne jeżeli tylko jeden rysunek rastrowy jest otwarty lub zaznaczony (w przypadku gdy Dokument Złożony zawiera kilka rysunków rastrowych). Informacje o lokalizacji i odwzorowaniu są zapisywane w formacie GeoTIFF w plikach TIFF oraz w formacie MapInfo (MIF) w plikach TAB. Możliwości odzyskania danych lokalizacyjnych z tych plików (GeoTIFF lub MapInfo) jest ograniczona odwzorowania geograficznego zaimplementowanego w bibliotece TSLGEO dynamic link library.

Istnieje możliwość zewnętrznego wykorzystania funkcjonalności odwzorowań dzięki udostępnieniu ich funkcjonalności poprzez interface Automation. Dzięki temu staje się możliwe pisanie makr, skryptów lub krótkich programów w popularnym języku MS VBasic, w których można zrealizować funkcje specyficzne dla potrzeb użytkownika, nie zaimplementowane bezpośrednio w samej aplikacji.

Odwzorowania geograficzne udostępniają swą funkcjonalność poprzez obiekt Application.GetActiveDocument.View, który z kolei „wystawia” funkcje do programowego ustawiania lub interakcyjnego wybierania pożądanego odwzorowania (GetCurrentGeoMapping(), SetCurrentGeoMapping(), SelectGeoMapping()) oraz funkcje transformacyjne Ort2Geo(), Geo2Ort() (przejście pomiędzy układem współrzędnych płaskich i geodezyjnych) i BLH2XYZ(), XYZ2BLH() (przejście pomiędzy układem współrzędnych geodezyjnych i kartezjańskich). Jeden z przykładów zastosowań to automatyczne generowanie w rysunku wektorowym siatki geograficznej (realizowanej przez linie łamane) o zadanym zakresie i skoku siatki. Siatka ta może być wykorzystana jako zbiór wektorów odniesienia przy kalibracji, ułatwiając to zadanie w przypadku gdy w mapie nie ma wykreślonej siatki płaskiej (np. mapy w odwzorowaniu GUGiK80). Alternatywnie, siatkę taką można „wdrukować” w mapę rastrową skalibrowaną według siatki kilometrowej, uzupełniając w ten sposób np. opis mapy w odwzorowaniu P65, w którym oryginalnie informacja o współrzędnych geograficznych nie była naniesiona.

Bardziej zaawansowanym zastosowaniem funkcjonalności biblioteki odwzorowań geograficznych jest wspomaganie automatycznego przekalibrowywania map z oryginalnego odwzorowania do innego. Potrzeba takiej operacji wynika z konieczności prac na mapach występujących na styku stref, a ostatnio jest u nas szczególnie istotna w związku z koniecznością przejścia ze „starych” układów (P42, P65) na nowe (P1992, P2000).

Makro Recalibrate(), wywołane po otwarciu w SuperEdicie mapy skalibrowanej w jej oryginalnym odwzorowaniu, pozwala na zdefiniowanie źródłowego i docelowego odwzorowania określającego niezbędną do wykonania transformację. Następnie dokonuje przeliczeń siatki punktów pokrywających zakres mapy pomiędzy zadanymi odwzorowaniami, generując w ten sposób wektory kalibracyjne i zapisując je do znanego SuperEditowi pliku typu *.CAV. Korzystająca z tego pliku kalibracja (wywołana ręcznie bądź automatycznie) dokonuje „transferu” mapy do docelowego układu współrzędnych, osiągając w ten sposób zadany cel. Akcja kalibracji pokazana jest na rysunku poniżej.

Implementacja makra rekalibrującego pozwala na uwzględnienie indywidualnych przeliczeń pomiędzy kartezjańskimi współrzędnymi związanymi z różnymi elipsoidami odniesienia występującymi w różnych odwzorowaniach, zgodnie z instrukcją G-1.10. Dokładność tych przeliczeń, zweryfikowana przy użyciu programu TRANSPOL, pozwala na wspólną pracę na połączonych mapach pochodzących z różnych układów..

Powyżej fragment mapy z układu P65 1 (s164_334q.tif), przekalibrowany do układu Polska 1992, wyświetlony we wspólnym dokumencie na tle nowego opracowania tego samego terenu w układzie Polska 1992. Krzyż celowniczy pokazuje lewy dolny narożnik mapy; jego współrzędne geograficzne, widoczne w opisie mapy (20° 52'30" oraz 50° 02'30"), wyświetlane są w pasku współrzędnych.

SuperEdit PRO - opis rekalibracji z układu P65 do P1992 na przykładzie arkusza mapy P65: 454.4 (BYCZYNA)

Na załączonej płycie CD w folderze REKALIBRACJA znajdują się przykładowe mapy w formacie TSL-DEMO. Mapy te mogą być wykorzystywane przez wersję ewaluacyjną programu SuperEdit PRO.

Mapy znajdują się w pięciu podfolderach, w których znajdują się w odpowiednie "stanie" mapy w układzie 65: 131.3, 454.4, 500.4 oraz mapa w układzie 1992: M-34-25-C pokrywające ten sam obszar.

W następujących folderach znajdują się mapy:

W folderze Cwiczenia znajdują się mapy, które można wykorzystać w celu samodzielnego ćwiczenia wykonywaniu rekalibracji (i innych zadań możliwych do wykonania programem SuperEdit).

Korzystając z map znajdujących się w tym folderze możemy wykonać pełny "cykl technologiczny" lub jego część, korzystając z odpowiednich map pośrednich. Opis stosowania makra służącego do rekalibracji znajduje się w punkcie 2, a punkcie 5 (ostatnim) opisany jest makro służące do rekalibracji wielu map znajdujących się w jednym folderze. Poniżej znajduje się krótki opis wykonywania poszczególnych czynności na przykładzie mapy 464.4. Podobne czynności można wykonać z pozostałymi mapami w układzie 65.

Ostrzeżenie

Aby (przy użyciu poniższych makr) rekalibracja rysunków monochromatycznych mogła być wykonywana prawidłowo, należy w menu: Opcje – Konfiguracja - zakładka Edytuj – pozycja Ustawienia edytora rastrowego wyłączyć opcję: Użyj biblioteki RSV do edycji plików monochromatycznych mniejszych niż 32Kx32K

Z menu Plik/Otwórz wybierz mapę 65_454.4-org.TIF. Sprawdź parametry mapy (położenie lewego dolnego rogu: (3)808 km; (5)560 km, rozdzielczość 300 dpi, skala 1:50 000, jednostki km). W celu oglądania współrzędnych geograficznych należy wybrać Opcje/Odwzorowanie geograficzne/Wybierz i ustawić odwzorowanie P65 z parametrem Strefa 4. W Pasku wejścia będzie możliwość wyświetlania współrzędnych prostokątnych lub geograficznych. W celu zmniejszenia wielkości pliku z menu Raster wykonaj komendę Utwórz Raster i zapamiętaj o nazwie 65_454.4.tif.

W oknie dialogowym wpisz odpowiednie wartości parametrów:

  i wciśnij OK.

Następnie otwórz nowo utworzoną mapę 65_454.4.tif i korzystając z menu Raster wybierz opcję Przytnij do wielokąta. Obetnij mapę do ramek i wykonaj kalibrację mapy wg następującego schematu:

Z menu Raster wybierz funkcję Kalibruj raster. Zdefiniuj Siatkę kalibracji o parametrach:

i wskaż punkt wstawienia – lewy dolny róg siatki mapy.

Kalibrację należy wykonać modelem bikubicznym i korzystając z wektorów siatkowych. Wskazując punkty mapy do kalibracji należy skorzystać z funkcji Autozoom (prawy klawisz myszy – menu podręczne – Autozoom np. 2:1, w każdej chwili można w podobny sposób zmienić wartość autozoomu). Po wskazaniu ostatniego punktu można zobaczyć listę wektorów (Przełącz listę wektorów) i należy uruchomić proces kalibracji (Wykonaj z paska narzędzi kalibracji lub menu podręczne (prawy przycisk myszy i pozycja Wykonaj) a następnie Akceptuj.

Po wykonaniu kalibracji można dokonując odpowiednich powiększeń sprawdzić dokładność kalibracji wyświetlając charakterystyczne punkty i sprawdzając wyświetlane współrzędne.

Mając otwartą mapę 65_454.4.tif z menu Opcje wybierz funkcje Makro. W oknie dialogowym odszukaj w lokalizacji plik z makrami o nazwie GeoUtil.mcr i wybierz nazwę makra Recalibrate. Wciśnij Uruchom i następnie należy postępować (bardzo uważnie!) zgodnie z pojawiającymi się komunikatami (wybór odwzorowania bazowe i docelowego, akceptacja wykonania operacji).

Plik po rekalibracji zapisz jako 65_454.4-p92.TIF.

W celu zobaczenia efektu rekalibracji można zobaczyć przekalibrowaną mapę na tle "oryginalnej" mapy w układzie 1992. Utwórz dokument złożony za pomocą komendy Plik/Nowy. Dodaj poddokumenty: 65_454.4-p92.TIF oraz 92_m-34-25-c.TIF wykorzystują np. polecenie Dodaj poddokument z menu Dokument. Również należy sprawdzić lub ustawić właściwe odwzorowanie geograficzne P1992, aby były prawidłowo wyświetlane współrzędne geograficzne. Oglądając Właściwości rysunku należy sprawdzić (lub ustawić) mapę 65_454.4-p92.TIF na górze listy – mapy są kolejno wyświetlane i mapa (kolorowa) na samej górze jest wyświetlana "na wierzchu" przykrywając wszystkie poprzednie. Aby można było zobaczyć mapy znajdujące się "pod spodem" (w naszym przypadku jest to tylko jedna mapa 92_m-34-25-c.TIF) można wykorzystać cechę programu przezroczystość (tylko w przypadku rysunków TrueColor).

Najpierw trzeba zaznaczyć mapę 65_454.4-p92.TIF do edycji (np. ikona Właściwości rysunku - Selektuj) i z menu Opcje wybrać funkcję Kolory przezroczyste i kliknąć w obszar mapy 65_454.4-p92.TIF z charakterystycznymi (białymi – przezroczystymi) obszarami. Pojawi się okno dialogowe Filtr kolorów przezroczystych, gdzie w lewej części należy wyklikać jasne obszary a w prawej części będzie pojawiał się przykładowy obraz po akceptacji wyboru kolorów przezroczystych. Wcisnąć OK. To jeszcze nie jest koniec tej operacji i z menu Raster należy wybrać komendę Edytuj przezroczystość wielokątem (lub prostokątem) i zaznaczyć najlepiej całą mapę 64_454.4-p92.TIF i wykonać tę operację. Efektem działalności powinno być "prześwitywanie" mapy podkładowej 92_m-34-25-c.TIF. Podobnie można wykonać czyszczenie przezroczystości dla mapy 92_m-34-25-c.TIF.

Żeby lepiej zobaczyć efekt rekalibracji można utworzyć mapę przekalibrowaną w formacie mono. W tym celu należy otworzyć mapę 65_454.4-p92.TIF i Wybrać komendę Raster/Utwórz raster (o nazwie 65-454.4-p92-mono.TIF)z parametrami:

Można ponownie utworzyć dokument złożony (TCD) jak w punkcie 3 z plikami: 65_454.4-p92-mono.TIF ("na wierzchu’") i 92_m-34-25-c.TIF. Efekt zgodności obu map powinien być w tym przypadku (rysunek mono) jeszcze lepiej widoczny niż w przypadku map kolorowych. Dobrze jest również zmienić (dla celów "porównawczych") kolor wyświetlania mapy mono na kolor kontrastowy np. czerwony.

Podobne operacje można powtórzyć dla 2 pozostałych arkuszy układu 65 pobierając pliki z odpowiednich folderów lub efekty opisanych prac można zobaczyć w odpowiednich folderach.

Wywołując (menu Opcje – makro) z pliku z makrami GeoUlit.mcr makro RecalibrateFolder możemy wykonać rekalibrację wszystkich map znajdujących się w danym folderze.

Przed uruchomieniem makra należy zamknąć wszystkie wyświetlane rysunki. Aby rekalibracja powiodła się, mapy w folderze źródłowym muszą być w tym samym układzie współrzędnych. Zalecane jest rekalibrowanie do innego folderu – ponieważ łatwiejsze jest późniejsze sprawdzenie poprawności wykonania rekalibracji (wykonanie rekalibracji do tego samego folderu powoduje, że pliki są nadpisywane i jeżeli rekalibracja któregoś pliku nie kończy się poprawnie trudniej jest to zauważyć). Dodatkowe informacje o wykonanej rekalibracji są zapisywane w tworzonym raporcie.

CADRaster aktualnie rozpoznaje i obsługuje rysunki rastrowe przechowywane w popularnym formacie JPEG (rozszerzenia JPG, JPEG). Rozmaite parametry wpływające na poziom kompresji, precyzję szczegółów rysunku i czas przetwarzania w trakcie zapamiętywania lub konwersji do formatu JPEG, mogą być ustawiane z dialogu "Opcje formatu JPEG" dostępnego ze strony "Zapisz" na dialogu "Konfiguracja".

Metoda DCT

Pozwala wybrać algorytm użyty dla DCT. Wybór jest następujący:

WOLNY: wolny ale dokładny całościowy algorytm

SZYBKI: szybszy, mniej dokładna metoda opartach na operacja na liczbach całkowitych(domyślna)

PŁYNNY: metoda zmiennoprzecinkowa

Restart

W celu zapisania znaczników restartu w pliku JPEG ustaw wartość na niezerową. Ustaw interwał restartu w blokach w celu określenia bloków MCU. Ustaw interwał restartu w wierszach w celu określenia wierszy MCU. Wartości domyślne to zero (brak znaczników restartu). Zazwyczaj najlepszym ustawieniem jest jeden znacznik na rząd MCU.

Smooth

Jeżeli wartość jest niezerowa rysunek wynikowy jest gładszy. wartość parametru powinna być pomiędzy 1 dla minimalnego wygładzania do 100 dla wygładzania maksymalnego. Wartością domyślną jest zero.

Quality

Baseline

Tworzy tabele kwantyzacyjne pliku JPEG zgodnie z podanym wartością parametru jakości. Wartość jakości jest wyrażona w skali 0..100 rekomendowanej przez IJG. Jeżeli parametr baseline ma wartość TRUE, tabele kwantyzacyjne zostaną rozszerzone do zakresu 1..255 w celu zapewnienia zgodności pliku JPEG ze specyfikacją baseline. W bieżącej implementacji ustawienie tej opcji powoduje inna interpretację wartości jakości poniżej 25 i zapobiega tworzeniu bardzo małych plików o niskiej jakości.

Na skutek natury kompresji użytej w rysunkach rastrowych przechowywanych w formacie JPEG, stosowanie niektórych operacji edycyjnych, jak czyszczenie obszarów lub wycinanie i wklejanie, może prowadzić do pewnych zanieczyszczeń wewnątrz edytowanych obszarów, w zależności od parametrów kompresji użytej w oryginalnym rysunku.

Na rysunku poniżej przedstawiono kolory dostępne w oprogramowaniu Tessel Software Line. Ich kody, są współdzielone z tymi występującymi w AutoCADzie.

Uwaga

Proszę otworzyć niniejszą dokumentacje w formacie CHM bądź w formie webhelpa (prez przeglądarkę) by oglądać poniższą tabelę. Ze względu na ograniczenia technologiczne i wielkość tabeli nie występuje ona w PDFie.

Poniższa tabela zawiera kody 256 (od 0 do 255) kolorów, w zapisze RGB i BGR zarówno w systemie szesnastkowym jak i dziesiętnym, dostępnych w produktach Tessel Software Line.

TSL ColorIndex RGB Hexadecimal RGB Decimal BGR Hexadecimal
RedGreenBlue RedGreenBlue BlueGreenRed
0FFFFFF255255255FFFFFF
1FF0000255000000FF
2FFFF00255255000FFFF
300FF000255000FF00
400FFFF0255255FFFF00
50000FF00255FF0000
6FF00FF2550255FF00FF
7000000000000000
8808080128128128808080
9C0C0C0192192192C0C0C0
10FF0808255880808FF
11FF7F7F2551271277F7FFF
12A50000165000000A5
13A5525216582825252A5
147F00001270000007F
157F3F3F12763633F3F7F
164C0000760000004C
174C262676383826264C
182600003800000026
19261313381919131326
20FF3F00255630003FFF
21FF9F7F2551591277F9FFF
22A529001654100029A5
23A56752165103825267A5
247F1F00127310001F7F
257F4F3F12779633F4F7F
264C13007619000134C
274C2F26764738262F4C
282609003890000926
29261713382319131726
30FF7F002551270007FFF
31FFBF7F2551911277FBFFF
32A552001658200052A5
33A57C5216512482527CA5
347F3F00127630003F7F
357F5F3F12795633F5F7F
364C26007638000264C
374C392676573826394C
3826130038190001326
39261C13382819131C26
40FFBF00255191000BFFF
41FFDF7F2552231277FDFFF
42A57C001651240007CA5
43A59152165145825291A5
447F5F00127950005F7F
457F6F3F127111633F6F7F
464C39007657000394C
474C422676663826424C
48261C0038280001C26
49262113383319132126
50FFFF08255255808FFFF
51FFFF7F2552551277FFFFF
52A5A500165165000A5A5
53A5A5521651658252A5A5
547F7F001271270007F7F
557F7F3F127127633F7F7F
564C4C0076760004C4C
574C4C26767638264C4C
5826260038380002626
59262613383819132626
60BFFF00191255000FFBF
61DFFF7F2232551277FFFDF
627CA500124165000A57C
6391A5521451658252A591
645F7F00951270007F5F
656F7F3F111127633F7F6F
66394C0057760004C39
67424C26667638264C42
681C26002838000261C
69212613333819132621
707FFF00127255000FF7F
71BFFF7F1912551277FFFBF
7252A50082165000A552
737CA5521241658252A57C
743F7F00631270007F3F
755F7F3F95127633F7F5F
76264C0038760004C26
77394C26577638264C39
7813260019380002613
791C261328381913261C
803FFF0063255000FF3F
819FFF7F1592551277FFF9F
8229A50041165000A529
8367A5521031658252A567
841F7F00311270007F1F
854F7F3F79127633F7F4F
86134C0019760004C13
872F4C26477638264C2F
880926009380002609
89172613233819132617
9008FF088255808FF08
917FFF7F1272551277FFF7F
9200A5000165000A500
9352A552821658252A552
94007F0001270007F00
953F7F3F63127633F7F3F
96004C000760004C00
97264C26387638264C26
980026000380002600
99132613193819132613
10000FF3F0255633FFF00
1017FFF9F1272551599FFF7F
10200A52901654129A500
10352A5678216510367A552
104007F1F0127311F7F00
1053F7F4F63127794F7F3F
106004C1307619134C00
107264C2F3876472F4C26
1080026090389092600
109132617193823172613
11000FF7F02551277FFF00
1117FFFBF127255191BFFF7F
11200A55201658252A500
11352A57C821651247CA552
114007F3F0127633F7F00
1153F7F5F63127955F7F3F
116004C2607638264C00
117264C39387657394C26
11800261303819132600
11913261C1938281C2613
12000FFBF0255191BFFF00
1217FFFDF127255223DFFF7F
12200A57C01651247CA500
12352A5918216514591A552
124007F5F0127955F7F00
1253F7F6F631271116F7F3F
126004C3907657394C00
127264C42387666424C26
12800261C038281C2600
129132621193833212613
13008FFFF8255255FFFF08
1317FFFFF127255255FFFF7F
13200A5A50165165A5A500
13352A5A582165165A5A552
134007F7F01271277F7F00
1353F7F7F631271277F7F3F
136004C4C076764C4C00
137264C4C3876764C4C26
13800262603838262600
139132626193838262613
14000BFFF0191255FFBF00
1417FDFFF127223255FFDF7F
142007CA50124165A57C00
1435291A582145165A59152
144005F7F0951277F5F00
1453F6F7F631111277F6F3F
14600394C057764C3900
14726424C3866764C4226
148001C2602838261C00
149132126193338262113
150007FFF0127255FF7F00
1517FBFFF127191255FFBF7F
1520052A5082165A55200
153527CA582124165A57C52
154003F7F0631277F3F00
1553F5F7F63951277F5F3F
15600264C038764C2600
15726394C3857764C3926
15800132601938261300
159131C26192838261C13
160003FFF063255FF3F00
1617F9FFF127159255FF9F7F
1620029A5041165A52900
1635267A582103165A56752
164001F7F0311277F1F00
1653F4F7F63791277F4F3F
16600134C019764C1300
167262F4C3847764C2F26
1680009260938260900
169131726192338261713
1700808FF88255FF0808
1717F7FFF127127255FF7F7F
1720000A500165A50000
1735252A58282165A55252
17400007F001277F0000
1753F3F7F63631277F3F3F
17600004C00764C0000
17726264C3838764C2626
1780000260038260000
179131326191938261313
1803F00FF630255FF003F
1819F7FFF159127255FF7F9F
1822900A5410165A50029
1836752A510382165A55267
1841F007F3101277F001F
1854F3F7F79631277F3F4F
18613004C190764C0013
1872F264C4738764C262F
1880900269038260009
189171326231938261317
1907F00FF1270255FF007F
191BF7FFF191127255FF7FBF
1925200A5820165A50052
1937C52A512482165A5527C
1943F007F6301277F003F
1955F3F7F95631277F3F5F
19626004C380764C0026
19739264C5738764C2639
19813002619038260013
1991C132628193826131C
200BF00FF1910255FF00BF
201DF7FFF223127255FF7FDF
2027C00A51240165A5007C
2039152A514582165A55291
2045F007F9501277F005F
2056F3F7F111631277F3F6F
20639004C570764C0039
20742264C6638764C2642
2081C00262803826001C
209211326331938261321
210FF08FF2558255FF08FF
211FF7FFF255127255FF7FFF
212A500A51650165A500A5
213A552A516582165A552A5
2147F007F12701277F007F
2157F3F7F127631277F3F7F
2164C004C760764C004C
2174C264C7638764C264C
21826002638038260026
219261326381938261326
220FF00BF2550191BF00FF
221FF7FDF255127223DF7FFF
222A5007C16501247C00A5
223A55291165821459152A5
2247F005F1270955F007F
2257F3F6F127631116F3F7F
2264C00397605739004C
2274C264276386642264C
22826001C380281C0026
229261321381933211326
230FF007F25501277F00FF
231FF7FBF255127191BF7FFF
232A500521650825200A5
233A5527C165821247C52A5
2347F003F1270633F007F
2357F3F5F12763955F3F7F
2364C00267603826004C
2374C263976385739264C
23826001338019130026
23926131C3819281C1326
240FF003F2550633F00FF
241FF7F9F2551271599F7FFF
242A500291650412900A5
243A55267165821036752A5
2447F001F1270311F007F
2457F3F4F12763794F3F7F
2464C00137601913004C
2474C262F7638472F264C
2482600093809090026
249261317381923171326
250080808888080808
2512D2D2D4545452D2D2D
2525B5B5B9191915B5B5B
253898989137137137898989
254B3B3B3179179179B3B3B3
255B7B7B7183183183B7B7B7

Ważne

Poniżej znajdują się opisy praktycznego wykorzystania funkcji dostępnych w programach CADRaster i SuperEdit. Przykłady opisane są głównie na bazie programu SuperEdit, jednak operacje te wykonać można również analogicznie w programie CADRaster.

Każdy dokument rastrowy, dla którego jest istotna kartometryczność (np. dla dalszego procesu wektoryzacji lub użycia w projekcie hybrydowym) powinien być poddany kolejnym procesom edycyjnym. Ich kolejność ma znaczenie podstawowe. Proszę traktować poniższe punkty, jako obligatoryjne, szczególnie przy pracy z mapami rastrowymi.

  1. Parametryzacja rysunku rastrowego

    Nadanie parametrów logicznych rysunku rastrowego jest absolutnie podstawowym i niezbędnym elementem procesu edycyjnego. Przed nadaniem parametrów poruszamy się w układzie współrzędnych kartki papieru, po nadaniu parametrów działamy w układzie współrzędnych rzeczywistych. Parametry logiczne rastra są przechowywane w pliku *.TAF oraz w nagłówkach plików rastrowych, jeżeli format pliku na to pozwala. W szczególności po nadaniu parametrów rysunkowi w formacie TIFF program zapisuje go w formacie GeoTIFF. Parametry rysunku rastrowego można obejrzeć w oknie dialogowym Właściwości rysunku.

    Są to:

    Przy pierwszym otwarciu każdego rysunku rastrowego (zaraz po skanowaniu) należy ustalić skalę, jednostki i orientację używając do tego okna Właściwości. Następnie obserwując opis pozaramkowy przesunąć raster tak, aby jeden, wybrany punkt na rysunku o znanych współrzędnych znajdował się w prawidłowym miejscu układu współrzędnych. Ponieważ rysunek nie został jeszcze skalibrowany będzie to jedyny punkt na rysunku, którego współrzędne pokrywają się z nominalnymi. Pozostałe będą blisko od ich właściwych położeń, a różnice będą określały jakie są błędy skanowania.

  2. Określenie odwzorowania geograficznego

    Etap ważny gdy pracujemy z mapami topograficznymi. Warto ustalić odwzorowanie, gdyż podczas kalibracji będzie można się wspomagać współrzędnymi geograficznymi przy definiowaniu wektorów kalibracyjnych. Po ustaleniu odwzorowania można je zapisać w parametrach rysunku. Wykonuje się to z poziomu polecenia Opcje/Odwzorowanie geograficzne/Zapisz.

  3. Kalibracja

    Po wykonaniu poprzednich etapów mapa rastrowa jest lekko zniekształcona w stosunku do sytuacji terenowej. Te zniekształcenia wynikają z wielu czynników, wśród których największe znaczenie mają: błędy kreślarskie, błędy druku i błędy skanera. Kalibracja ma je usunąć, a jej jakość zależy teraz już wyłącznie od ilości zdefiniowanych wektorów kalibrujących, ich jakości (precyzji zdefiniowania), wzajemnego położenia i wybranego modelu kalibracyjnego.

    Podczas definiowania wektorów kalibracyjnych należy pamiętać żeby zdefiniowane wektory kalibracyjne nie prowokowały przeniesienia całego rysunku z jednego miejsca do drugiego. Jeżeli tak się zdąży oznacza to, że punkt 1. nie był wykonany poprawnie.

    Wybór modelu kalibracyjnego też powinien być wykonany świadomie. Częstym problemem jest niedobre określenie modelu kalibracyjnego poprzez zastosowanie ledwo wystarczającej liczby wektorów lub niewystarczająco rozstawionych wektorów (np. tylko wzdłuż jednej linii przy modelu afinicznym, albo tylko po obwodzie mapy przy modelu bikubicznym), co prowokuje wyznaczenie wielomianów silnie odkształcających raster w stopniu powodującym przekroczenia rozmiarów rastra.

    Ogólnie nie należy podnosić w ciemno stopnia wielomianu w celu osiągnięcia lepszej dokładności bez odpowiedniego zwiększenia liczby i rozstawienia wektorów kalibracyjnych. Podczas analizowania jakości kalibracji przy różnych modelach kalibracyjnych należy obserwować kształt prognozowanej siatki kalibracyjnej i jeżeli wykazuje silne nieuzasadnione zniekształcenia, należy zmniejszyć stopień modelu albo dodać lepiej rozstawione wektory kalibracyjne. Należy również obserwować średniokwadratowy błąd modelu począwszy od najniższego stopnia i jeżeli nie zmniejsza się on istotnie ze wzrostem stopnia modelu, należy przyjąć statystycznie wiarygodniejszy niższy model albo zwiększyć liczbę wektorów.

  4. Czyszczenie

    Tu pozostaje dowolność. Czyścić należy tak, aby uzyskać pożądany efekt. Ważne jest natomiast, żeby wykonać to po kalibracji.

  5. Ustalenie formatu rastra

    W gruncie rzeczy jest to obcinanie krawędzi rysunku tak, żeby wpasować go w pożądany format lub żeby pozbyć się zbędnych marginesów. W przypadku rastrów kolorowych, które będą łączone z innymi w ramach dokumentu złożonego ważne jest, żeby marginesy były małe, lub nawet żeby w ogóle ich nie było. Ponadto w niektórych zastosowaniach rastry obcinane są do samej ramki (uwaga na opis pozaramkowy - czasem można jednym ruchem pozbawić się istotnych informacji) lub nawet do samej krawędzi treści mapy. W tym przypadku należy pamiętać, że mapa topograficzna jest trapezem i obcięcie do prostokąta pozostawia kliny lub pozbawia fragmentów treści mapy.

Aktywizacja odwzorowania geograficznego jest potrzebna wtedy, gdy chcemy posługiwać się (wprowadzać bądź odczytywać) współrzędnymi geograficznymi, tzn. w stopniach, minutach i sekundach szerokości i długości geograficznej. Zeskanowana mapa rastrowa, prawidłowo pozycjonowana (przez podanie właściwej orientacji, skali i punktu wstawienia) oraz skalibrowana, będzie miała prawidłowo przeliczane współrzędne ortograficzne z siatki kilometrowej na współrzędne geograficzne, o ile zaktywizujemy właściwe dla danej mapy odwzorowanie geograficzne. Aktywizacja odwzorowania geograficznego sprawia jedynie, że współrzędne kursora są przy wyświetlaniu przeliczane ze współrzędnych ortograficznych na geograficzne, a przy wprowadzaniu – ze współrzędnych geograficznych na ortograficzne.

Jeżeli chcemy przy kalibracji posługiwać się siatką kilometrową, to odwzorowanie geograficzne należy wyłączyć. Przy kalibracji wskazujemy wówczas skrzyżowania siatki kilometrowej i definiujemy, jakie są ich nominalne współrzędne kilometrowe ortograficzne. Dla ułatwienia możemy się posłużyć automatycznie wygenerowaną kilometrową siatką nominalną o wskazanym zakresie i skoku siatki.

Jeżeli chcemy przy kalibracji odnosić się do widocznej na mapie siatki geograficznej, to wtedy należy zaktywizować odpowiednie dla danej mapy odwzorowanie geograficzne. Po wstępnym ustawieniu pozycji i skali, możemy przy kalibracji wskazywać skrzyżowania siatki geograficznej i definiować jakie są ich nominalne współrzędne geograficzne w stopniach. Dla ułatwienia możemy się posłużyć automatycznie wygenerowaną geograficzne siatką nominalną o wskazanym zakresie i skoku siatki.

Mapy w układzie P65 nie posiadają wrysowanej siatki geograficznej (de facto ich współrzędne geograficzne były niejawne), i przy ich kalibracji można się posługiwać jedynie wykreśloną tam siatka kilometrową. Aby prawidłowo przypisać położenie danej mapy do obszaru związanego z daną strefą P65, należy pamiętać o dopisaniu odpowiedniego prefiksu związanego z numerem strefy do nominalnych współrzędnych ortograficznych.

Po skalibrowaniu zeskanowanej mapy P65, można włączyć odpowiednie dla jej strefy odwzorowanie P65 i odczytywać współrzędne geograficzne wskazanych detali w stopniach. Oczywiście będą to współrzędne geograficzne zależne od związanego z układem P65 datum Pułkowo 1942.

Oprogramowanie Tessel, zarówno w postaci AutoCADowej nakładki CADRaster jak i w postaci niezależnego programu SuperEdit, umożliwia nie tylko kalibrację zeskanowanych map rastrowych i ich oglądanie w ich swoistym układzie odwzorowania, ale również wspomaga re-kalibrację z oryginalnego odwzorowania geograficznego do innego pożądanego. W związku z powszechnym przejściem do nowego układu P1992 i P2000, czynność ta umożliwia przeniesienie map ze starych odwzorowań (P42, P65) do nowych, również z uwzględnieniem zmiany datum z Pułkowo 42 na GRS80/WGS84.

W wersji ewaluacyjnej programu SuperEdit PRO dostępne są mapy do pracy w trybie demo. Mapy znajdują się w folderze Mapy w dwóch podfolderach: Oryginały i Skalibrowane. W folderze Oryginały znajduje się 5 map zasadniczych w formacie TSL-DEMO (4 x „500” i 1 x „1000”). Z każdą z tych map jest skojarzony odpowiedni plik TAF – plik parametrów rozpoznawany przez program SuperEdit i CADRaster. Dodatkowo znajduje się tam plik TCD (dokument złożony) „Oryginały z ramkami.tcd”, który umożliwia wyświetlenie wszystkich pięciu map. „500” są w kolorze czarnym, a „1000” jest czerwona.

W folderze Skalibrowane znajdują się również mapy w formacie TSL-DEMO po edycji wykonanej programem SuperEdit. Zostały wykonane operacje: kalibracji map, przycięcia do ramek oraz filtracji plamek. Mapom zostały nadane właściwe parametry (skala, rozdzielczość, jednostki – metry) i zostały ułożone we właściwym położeniu (8 000, 4 000). Dzięki temu w Pasku wejścia wyświetlane są właściwe współrzędne kursora. Również w tym folderze znajduje się mapa „432_442_063_1+2+3+4.tif”, która powstała po sklejeniu czterech „500”. Kolejnym plikiem jest „siatka.tif” utworzona funkcją Utwórz raster (z rysunku wektorowego). Oryginał siatki znajduje się w pliku wektorowym „siatka.tvd” a siatka ta została utworzona makrem OrthoNet. Tutaj również znajduje się plik typu TCD „mapy.tcd” zawierający skalibrowane mapy oraz plik „siatka.tif” . Wykorzystując dialog do zarządzania plikami (Właściwości rysunku można m.in. wyświetlać/ukrywać poszczególne mapy, nadawać im kolory (np. „1000” jest czerwona), modyfikować listę map, ustalać kolejność wyświetla map (mapa najwyżej na liście jest wyświetlana „na wierzchu” – przykrywa mapy z dalszych miejsc). Zawartość płyty umożliwia prześledzenie i samodzielne wykonywanie opisywanych operacji.

SuperEdit jest uniwersalny edytorem hybrydowy (rastrowo-wektorowy) szczególnie przydatny osobom korzystającym w swojej pracy z różnego rodzaju map. W przeciwieństwie do wielu systemów CAD, gdzie w miarę pojawiania się kolejnych wersji były one wzbogacane w możliwości obsługi rysunków rastrowych, SuperEdit jest w pierwszej kolejności edytorem rastrowym (szczególnie map), a dopiero w drugiej systemem CAD. Dlatego SuperEdit jest głównie przeznaczony dla tych, którzy wykorzystują w swojej pracy skanowaną dokumentację papierową (mapy, plany) jako podstawę do dalszych prac komputerowych. Zastosowania programu SuperEdit jest bardzo uniwersalne. Istnieją dwie główne grupy użytkowników programu. Większość z nich stosuje SuperEdita jako narzędzie do przygotowywania różnych danych wejściowych wykorzystywanych w innych systemach. Druga grupa użytkowników wykonuje SuperEditem pracę docelową – najczęściej wydruk skanowanej mapy podkładowej z naniesionym rysunkiem wektorowym.

Operacje wykonywane SuperEditem można podzielić na trzy główne części:

Otwierając dowolną mapę (menu Pliki – Otwórz) na ekranie pojawia się mapa oraz główne menu wraz licznymi paskami narzędziowymi. Ponieważ nie wszystkie paski są nam przydatne podczas pracy rastrowej z mapami można część z nich ukryć. Korzystając z pozycji menu Widok wyłączamy te paski, które nie są nam potrzebne np. paski: Narzędzi wektorowych, Zatrzasków rastrowych, itd.

Pracę z każdą mapą rozpoczynamy od sprawdzenia lub ustawienia jej parametrów (pasek Narzędzi podstawowych przycisk Właściwości rysunku). W zakładce Parametry możemy ustawić właściwe wartości (Skala, Rozdzielczość, Jednostki), zmienić orientację wyświetlania), ustawić mapę w układzie współrzędnych.

Jednak tę ostatnią operację lepiej jest wykonywać przy pomocy funkcji Przesuń raster (menu Raster), gdzie punkt bazowy wskazujemy kursorem na mapie, a docelowy (tu 4 000, 8 000) wpisujemy w pasku wejścia.

Mając ustawione parametry mapy możemy przystąpić do jednej z najważniejszych funkcji SuperEdita – kalibracji.

Ważne

Większość operacji w programie SuperEdit można uruchamiać kilkoma sposobami: z menu głównego lub podręcznego (uruchamianego Ctrl+prawy klawisz myszy lub tylko prawy przycisk myszy, gdy jesteśmy ustawienie „na obiekcie”) lub przyciskami z odpowiednich pasków narzędzi. W poniższym opisie będzie zazwyczaj przedstawiany tylko jeden sposób wywołania danej funkcji.

Kalibrację map można wykonać wg trzech sposobów wskazywania punktów kalibracyjnych oraz sześciu modeli kalibracji. Wektory można wskazywać:

Dostępnych jest pięć metod transformacji:

Dodatkowo można wykonać kalibrację bezmodelową (bez analizy błędów), jest ona wywoływaną inna metodą (makra) i można ją wykonywać z pewnymi ograniczeniami. W przypadku map zasadniczych najwygodniejszą metodą jest kalibracja siatkowa i taka omówimy poniżej. Po uruchomieniu funkcji kalibracji (menu Raster – Kalibruj) pojawia się dodatkowy pasek kalibracyjny z licznymi przyciskami.

Należy w nim wybrać przycisk Dodaj wektory siatkowe, co powoduje wyświetlenie okna Siatka kalibracyjna, służącego do zdefiniowania siatki – liczby węzłów i długości oczka siatki oraz umożliwia wskazanie punktu wstawienia siatki.

Wskazując punkt wstawienia (można skorzystać z funkcji SuperEdita Lupa rastrowa, (uruchamianej standardowo klawiszami Ctrl+Q – można skrót klawiszów i inne parametry lupy zmienić w menu Opcje – Konfiguracja - Lupa rastrowa), wykonującej chwilowe powiększenie wokół kursora.

Aby ułatwić wskazywanie wektorów kalibracyjnych należy skorzystać z funkcji AutoZoom (wywoływanej z menu podręcznego poprzez Ctrl+prawy przycisk myszy), najlepiej ustawiając parametr 2:1 lub 4:1. Dzięki temu program będzie automatycznie robił powiększenia wokół kolejnych węzłów siatki kalibracyjnej, co widać na rysunku poniżej.

Wskazujemy punkt przecięcia krzyża mapy (czarny postrzępiony) – napis Podaj punkt rastra w Pasku stanu na dole ekranu. Warto przy okazji zauważyć, że w Pasku stanu bardzo często znajdują się użyteczne informacje (tutaj m.in. znajdują się informacje, że jesteśmy w funkcji Kalibracji rastra (mapy) o nazwie 432_442_063_3.tif i wskazujemy 39 węzeł kalibracyjny).

Po wskazaniu ostatniego punktu dobrze jest powiększyć (menu Powiększ – Do rozmiarów) mapę, aby z grubsza zobaczyć proponowane przekształcenie mapy (przycisk Przełącz podgląd w pasku Kalibracji rastra). Przycisk Przełącz listę wektorów wyświetla okno Wyniki kalibracji rastra.

Bardzo ważną operacją jest wybór właściwego modelu kalibracji (odpowiednie przyciski w pasku kalibracji rastra). W zależności od wybranego modelu, zmieniają się wartości Błędu średniokwadratowego i poprawki średniokwadr. oraz podgląd przekształcenia mapy po kalibracji. Oczywiście w przypadku wskazania dużej liczby wektorów kalibracyjnych najlepszy wynik kalibracji osiągnie się wybierając wysoki model kalibracji (bikubiczny lub bikwadratowy). Proces kalibracji kończy się dwuetapowo: Wykonaj i Akceptuj (funkcje wywoływane z menu podręcznego Ctrl+prawy klawisz myszy) lub z paska kalibracji rastra. Operacja Wykonaj kończy się pytaniem o zachowanie wektorów kalibracyjnych. Operacja Akceptuj kończy się pytaniem o utworzenie raportu kalibracji.

Kalibracja programem SuperEdit jest wykonywana fizycznie na danym pliku (plik jest modyfikowany) i nie jest zachowywany oryginalny plik źródłowy. Skalibrowany plik (mapa) będzie widoczna prawidłowo (jako skalibrowana) w innych programach.

Po wykonaniu kalibracji można wykonać kolejne operacje edycyjne.

Jedną z nich jest Przytnij do prostokąta (menu Raster – Przytnij do prostokąta)

Podczas tej operacji wykorzystamy ramkę wektorową (czerwoną) oraz zatrzask wektorowy. Oba rysunki muszą być zaznaczone do edycji (Selektuj) i musi być włączony (przycisk Przełącz zatrzask wektorowy w trybie aktywnym). Z menu Raster wybieramy funkcję Przytnij do prostokąta i wskazujemy dwa rogi ramki czerwonej a następnie Akceptuj z menu podręcznego. Na zakończenia poprawiania jakości tego rysunku rastrowego dodamy nową ramkę. Korzystamy z ramki wzorcowej z rysunku wektorowego. Ramkę zaznaczamy (menu Wektor – Zaznacz – Bieżąca Warstwa) a następnie wstawiamy ją do rysunku wektorowego: menu Raster – Wstaw wektory – menu podręczne Wstaw zaznaczone.

Po wykonaniu tych wszystkich prostych operacji otrzymaliśmy wyprostowany rysunek techniczny z obciętymi zbędnymi fragmentami oraz z dorysowana nową ramką.

Jedną z opcji czyszczenia map jest Filtruj plamki (menu Raster – Filtruj plamki/dziury). Podczas tej operacji określamy wielkość plamek do usunięcia (liczbę sąsiadujących ze sobą pikseli), bądź wpisując ją z klawiatury np. 5, bądź pokazując rozmiar plamkę na ekranie. Plamki mogą być usuwane z całej mapy lub można zaznaczyć obszar (prostokąt), który będzie podlegał filtracji.

Ważne

Filtrowanie plamek jest możliwe do wykonania tylko na mapach monochromatycznych!

Operacja filtrowania plamek może również usunąć istotne elementy treści mapy np. kropki przy liczbach. Dlatego nie należy ustawiać wielkości plamek do usunięcia o zbyt dużej wartości. Jeśli chcemy usunąć dowolny fragment mapy można skorzystać z funkcji czyszczenia (menu Raster – Czyść wielokąt lub Czyść prostokąt)

Zaznaczamy odpowiednie obszary zawierające „śmiecie” i usuwamy je (menu podręczne Ctrl+prawy klawisz myszy – Akceptuj). Również możemy usunąć zbędne ramki mapy: menu Raster – Przytnij do prostokąta.

SuperEdit umożliwia jednoczesną pracę z kilkoma mapami. Ma to zastosowanie, gdy pracujemy z kilkoma sąsiednimi arkuszami map lub gdy ten sam obszar pokrywa kilka map (np. w różnych skalach).

Pracę z dokumentem złożonym (TCD) możemy rozpocząć dwoma sposobami. Pierwszym sposobem jest utworzenie nowego dokumentu (menu Pliki – Nowy), a następnie poprzez menu Dokument – Właściwości – Dodaj należy wskazać mapy, które mają się znaleźć w dokumencie złożonym. Drugim sposobem jest otwarcie pierwszej mapy, która będzie elementem dokumentu złożonego, następnie wybrać pozycję menu Dokument – Zmień tryb na TCD. Od tego momentu będziemy działali już z dokumentem złożonym, który składa się z jednej mapy. Uruchamiając przycisk Właściwości rysunku z paska Narzędzi podstawowych, możemy zarządzać dokumentem złożonym – jak na powyższym rysunku.

Na rysunku znajduje się dokument złożony składający się z 4 map, z których jedna nie jest wyświetlana (Wyłącz – znak ‘-‘ przed nazwą mapy,) a jedna jest zaznaczona do edycji (Selektuj – litera S przed nazwą). Mapy są wyświetlane od końca do początku listy, to znaczy jako ostatnia jest wyświetlana mapa na górze listy map. Ma to znaczenie, gdy mapy przykrywają ten sam obszar – zamieniając kolejność map na liście powodujemy, że raz jedna raz inna mapa przykrywa pozostałe.

Ważne

W przypadku map kolorowych mapa znajdująca się „na wierzchu” przykrywa wszystkie mapy znajdujące się pod nią. Aby móc zobaczyć mapy pod spodem można w górnej mapie określić kolor przezroczysty (np. biały), co umożliwi oglądanie zawartości niższych map.

Jeżeli mapy składowe są skalibrowane i mają nadane właściwe punktu wstawienia, to wówczas otrzymujemy ciągłą mapę składającą się z kilku arkuszy.

Ważne

Pracując z dokumentem złożonym (TCD), przed dowolną edycją należy zaznaczyć (okno Dokument złożony – Selektuj), którą mapę lub które mapy będziemy edytować. Jeżeli nie zostanie zaznaczona żadna mapa do edycji, wówczas edycyjne pozycje menu są niedostępne. Nazwy map zaselektowanych do edycji są wyświetlane pogrubione, a oknie dokumentu złożonego są dodatkowo poprzedzone literą S. Nawet jeśli dokument złożony składa się z jednej mapy również należy tę mapę zaznaczyć do edycji. W przypadku pracy z pojedynczym plikiem jest on zawsze domyślnie zaznaczany do edycji.

Często zdarza się, że mapy nie mają właściwego punktu wstawienia (mają domyślny 0, 0) i podczas pierwszego wyświetlenia pokrywają się. Należy wówczas wykonać operację Przesuń raster (menu Raster) dla każdej mapy osobno, aby otrzymać ciągłą mapę.

W parametrach dokumentu złożonego istotny jest parametr Absolutne / Względne. Określa on sposób w jaki program odszukuje pliki składowe. Absolutne oznacza, że szuka w konkretnym położeniu na dysku (np. c:\Mapy\500\xxx.tif) a Względne w folderze względem położenia pliku TCD. Umieszczanie pliku TCD w tym samym folderze, gdzie znajdują się mapy i używanie opcji Względne, ułatwia ich przenoszenie, a później prawidłowe wyświetlanie, na różnych nośnikach i komputerach. Kopiując dokument złożony należy wówczas przekopiować plik TCD oraz wszystkie mapy składowe. Opcja (nazwy plików) Względne jest aktywna dopiero gdy dokumentowi złożony TCD zostanie zapamiętany (menu Pliki - Zapamiętaj).

SuperEdit umożliwia pracę z kilkoma mapami, ale nie wszystkie programy mają takie możliwości. W programie jest funkcja Połącz rastry (menu Raster) – rysunek poniżej tworząca z zaselektowanych map dokumentu złożonego jedną nową mapę. Na ekranie mapy wybrane do edycji (zaselektowane) są otoczone czarną grubą ramką a w oknie Zawartość TCD nazwy tych map są pogrubione.

W dokumencie złożonym mapy mogą obejmować ten sam obszar. Aby łatwiej było określić zawartość poszczególnych map, dobrze jest zmienić (ze standardowego czarnego) kolory wyświetlania map. Najłatwiej jest wykonać tę operację poprzez ustawienie się na nazwie danej mapy w oknie Zawartość TCD, nacisnąć prawy przycisk myszy i z pojawiającego się menu wybrać Właściwości – zakładka Kolor.

Na kolejnym rysunku (poniżej) można zobaczyć fragmenty dwóch map („500” – czarna i „1 000” – czerwona) pokrywających ten sam obszar. Obie mapy są skalibrowane, co widać po położeniu pokrywających się krzyży geodezyjnych.

Spójrzmy również na fragment tej samej mapy przed (fioletowa) i po (czarna) kalibracji.

Dodatkowo jest widoczna narysowana (niebieska) idealna siatka geodezyjna. Krzyże mapy skalibrowanej (czarnej) pokrywają się z krzyżami siatki geodezyjnej, a krzyże mapy nie skalibrowanej są przesunięte.

SuperEdit nie tylko jest programem do edycji skanowanych map, ale również może wykonywać podstawowe funkcje systemu CADowskiego. Umożliwia to wykonywanie poprawek na istniejących mapach rastrowych lub, mając jako podkład (skalibrowaną) mapę, tworzenie nowego rysunku CADowskiego, który można drukować i eksportować w formacie DXF do innego systemu. Poniżej zostanie przedstawiony prosty przykład, polegający na dorysowaniu linii podziału działki (1154) oraz wpisaniu nowych numerów działek 1154/1 oraz 1154/2. Operację wpisywania numerów wykonamy dwoma sposobami.

Aby rozpocząć pracę hybrydową należy otworzyć plik z mapą (menu Pliki – Otwórz...), zmienić typ pracy na pracę z dokumentem złożony (menu Dokument – Zmień tryb na TCD) i klikając prawym klawiszem myszy na nazwę (beznazwyX.tcd) utworzone pliki TCD dodać pusty rysunek wektorowy utworzyć pusty rysunek wektorowy (Dodaj nowy rysunek wektorowy z menu podręcznego).

Ten pusty rysunek wektorowy można zapamiętać (np. pod nazwą 1154.tvd) klikając prawym klawiszem myszy na jego nazwę (VectorX.tvd) i wybrać Zapisz jako... z menu podręcznego. Ponieważ będziemy teraz pracowali w części wektorowej SuperEdita możemy wyświetlić Pasek narzędzi wektorowych (menu Widok – Pasek narzędzi wektorowych). W tym pasku skorzystamy z przycisków Odcinek i Tekst.

Po narysowaniu odcinka dzielącego działkę 1154 na dwie działki, odcinkowi temu należy nadać odpowiednią grubość dopasowaną do grubości linii na zeskanowanej mapie. Wykonujemy tę operację wywołując menu podręczne (prawy klawisz myszy) opcja Właściwości elementu... – zakładka Narzędzia, gdy odcinek jest zaznaczony do edycji (czerwone kwadraty na końcach odcinka i okrąg po środku). Właściwa grubość w tym przypadku to 0,2 metra (nie w jednostkach rysunku a w jednostkach „świata”).

Następnym krokiem jest przeniesienie dorysowanej granicy (odcinka) z rysunku wektorowego (1154.tvd) na zeskanowaną mapę.

Najpierw oba rysunki (mapa i wektorowy) należy zaznaczyć do edycji (zaselektowane). Następnie wybieramy z menu Raster funkcję Wstaw wektory, a ponieważ na naszym rysunku wektorowym mamy narysowany jeden odcinek, to wybieramy z menu podręcznego Wstaw wszystko i Akceptuj. Po wykonaniu tej operacji odcinek został umieszczony w rysunku rastrowym. Wyłączając wyświetlanie rysunku wektorowego (np. w oknie Zawartość TCD ustawić się na nazwie pliki - prawy przycisk myszy i z menu podręcznego Wyłącz) można zobaczyć, że w treści mapy jest dorysowana nowa granica działek. Kolejnym krokiem jest wpisanie nowych numerów działek 1154/1 oraz 1154/2.

Jednym ze sposobów wykonania tej operacji jest wykorzystanie rastrowych funkcji edycyjnych kopiuj/wytnij/wklej z menu Raster. Ponieważ część numeru nowej działki jest taki sam jak istniejącej (1154), to korzystając z opcji Kopiuj prostokąt zaznaczamy prostokąt z tą liczbą a następnie umieszczamy go w nowej działce - opcja Wklej raster.

Ważne

Pracując z dokumentem złożonym i wykonując operacje edycyjne należy pamiętać o zaznaczaniu (selektuj) odpowiednich rysunków do edycji. Jeżeli tego nie zrobimy to funkcje edycyjne mogą być niedostępne (wyszarzane w menu) lub operacja będzie wykonana na niewłaściwym rysunku.

Ponieważ na mapie są inne działki powstałe w wyniku podziału istniejącej, to są również numery „popodziałowe” np.: 601/1 i 602/2 . Na zasadzie kopiowania i wklejania fragmentu rastra można do numeru 1154 dodać fragmenty /1 i /2 przekopiowane z działki numeru 601.

Na rysunku poniżej (w prawym dolnym rogu) widoczne jest okno Widoki dokumentu, wywołane z menu Dokument – Menadżer widoków. Opcja ta umożliwia zapamiętywania fragmentów mapy i przypisywania im odpowiednich nazw (np.: 1154, 601-602). Klikając na odpowiednią nazwę widoku automatycznie wyświetla się skojarzony z nią fragment mapy. Funkcję tę można wykorzystać właśnie przy kopiowaniu/wklejaniu fragmentu mapy, przełączając się z miejsca kopiowania (601-602) do miejsca wklejania (1154).

Drugim sposobem wprowadzenia numeru działki (gdy nie mamy wzorca /1 i /2 w treści istniejącej mapy) jest wykonanie podobnej operacji, jak narysowanie odcinka – granicy dzielonej działki. Na rysunku wektorowym rysujemy poziome kreski pod numerami 1154 wykorzystując to tego możliwość rysowania „poziomego” (przycisk Zatrzask ortogonalny w Pasku wejścia), a następnie wprowadzamy tekst „1” i „2” (pasek Narzędzi wektorowych – przycisk Tekst).

Następnie elementy te wstawiamy do mapy (menu Raster – Wstaw wektory). Po wykonaniu tej operacji mapa jest już zmodyfikowana i możemy usunąć pomocniczy plik wektorowy – rysunek poniżej.

Praca hybrydowa (rastrowo-wektorowa) w części wektorowej.

Aby rozpocząć pracę należy otworzyć plik z planem (menu Pliki – Otwórz...), zmienić typ pracy na pracę z dokumentem złożony (menu Dokument – Zmień tryb na TCD) i klikając prawym klawiszem myszy w oknie Zawartość TCD na nazwę (beznazwyX.tcd) utworzonego pliki TCD dodać pusty rysunek wektorowy (Dodaj nowy rysunek wektorowy z menu podręcznego). Pracując z dwoma rysunkami (rastrowym Rys 6-7.tif) i pomocniczym wektorowym VectorX.tvd) oba muszą być zaselektowane przed przystąpieniem do dalszej edycji.

Ponieważ będziemy teraz pracowali w części wektorowej SuperEdita możemy wyświetlić Pasek narzędzi wektorowych (menu Widok – Pasek narzędzi wektorowych). Najpierw usuniemy fragment ściany pomiędzy pomieszczeniami 338 i 337 - menu Raster – Czyść prostokąt i zaznaczamy obszar do usunięcia.

Następnie wykonujemy podobną operację (menu Raster – Czyść wielokątem) i zaznaczamy kilka obszarów do usunięcia z numerem pomieszczenia 337 i „drzwiami” do tego pomieszczenia. Po wskazaniu ostatniego wierzchołka wielokąta należy nacisną prawy przycisk myszy i z menu podręcznego wybrać Zakończ wielokąt. Następnie można zaznaczać kolejny obszar do wyczyszczenia. Po narysowaniu ostatniego obszaru ponownie należy wywołać menu podręczne (prawy przycisk myszy) i wybrać opcję Akceptuj. Kolejnym krokiem jest dorysowanie ściany w miejscu drzwi. W tym celu w parametrach rysunku wektorowego (menu Dokument – Właściwości... – przycisk Właściwości – zakładka Narzędzia – pozycja Wypełnienie) należy ustawić Pędzel Pełny.

Następnie dorysowujemy w miejsce „drzwi” dwa wielokąty (pasek Narzędzi wektorowych przycisk Wielokąt). Poprzez operację Wstaw wektory z menu Raster „dorysowujemy” utworzone na rysunku wektorowym ściany do rysunku rastrowego. W wyniku wykonania tych operacji mamy zmodyfikowany plan budynku. Aby mieć pewność, że modyfikacje zostały wykonane należy wyłączyć wyświetlanie rysunku wektorowego (w oknie Zawartość TCD kliknąć prawym przyciskiem myszy na nazwę pliku vectorX.tvd i z menu podręcznego - Wyłącz).

Na rysunku poniżej widoczne jest okno Widoki dokumentu, wywołane z menu Dokument – Menadżer widoków.

Opcja ta umożliwia zapamiętywania fragmentów rysunku i przypisywania im odpowiednich nazw (np. 337). Klikając na odpowiednią nazwę widoku automatycznie wyświetla się skojarzony z nią fragment rysunku. Rysunek powyżej pokazuje fragment planu związanego z pomieszczeniem 337 przed modyfikacją. Z planu należy również usunąć jeden z podpisów rysunku. Wykonujemy tę operację Czyść prostokąt z menu Raster i zaznaczając obszar z tekstem do wyczyszczenia.

Na zakończenie modyfikujemy (dopisujemy) podpis pod rysunkiem – przycisk Tekst z paska Narzędzia wektorowe. Nowy tekst jest wpisywany na rysunku wektorowym VectorX.tvd i po jego napisaniu musimy wstawić go (tak jak poprzednio opisane elementy) do naszego planu (menu Raster – Wstaw wektory).

Na zakończenie przedstawimy kolejną cechę programu SuperEdit – makra. Standardowo wraz z programem dostarczane są przykładowe makra uruchamiane z menu Opcje – Makro. Makrem OrthoNet z pliku GeoUtil.mcr posłużyliśmy się przy tworzeniu siatki geodezyjnej. W wyniku działania makra została na rysunku wektorowym utworzona siatka (niebieska) ułatwiająca sprawdzenie jakości wykonanej kalibracji.

Przed uruchomienie makra można wprowadzić (menu Dokument – Właściwości przycisk Właściwości (rysunku wektorowego)) nową warstwę np. Siatka – ustawić ją jako Bieżącą, przypisać tej warstwie odpowiedni kolor i grubość rysowanych elementów – rysunek poniżej.

Wśród dostarczonych z programem makr bardzo ważne jest makro Recalibrate, które umożliwia automatyczną rekalibrację map pomiędzy różnymi układami geograficznymi.

W instalacji SuperEdita załączone sa przykładowe rysunki w formacie TSL-DEMO. Rysunki te mogą być wykorzystywane również przez wersję ewaluacyjną programu SuperEdit PRO.

Rysunki znajdują się w folderze Techniczne, gdzie znajdują się kolejne dwa foldery: Oryginały i PoEdycji. W folderze Oryginały znajduje się skanowane rysunki (zgodnie z kolejnością pojawiania się w poniższym opisie):

W folderze PoEdycji znajdują się również rysunki w formacie TSL-DEMO o tych samych nazwach, co w folderze Oryginały, ale po edycji wykonanej programem SuperEdit. Dodatkowo znajduje się w tym folderze plik Rys 6-7.tif, który powstał po połączeniu dwóch rysunków: Rys 6.tif i Rys 7.tif.

Podczas edycji zostały wykonane m.in. operacje (różne, dla różnych rysunków): ustawienie parametrów, prosta kalibracja, czyszczenie, usuwanie zbędnych elementów, dorysowywanie nowych, wpisywanie tekstów, łączenie dwóch rysunków, filtrowanie plamek.

Ważne

W przypadku rysunków kolorowych znajdujący się „na wierzchu” rysunek kolorowy przykrywa wszystkie inne znajdujące się pod nim. Aby móc zobaczyć rysunki znajdujące się pod spodem można w górnym rysunku określić kolor przezroczysty (np. biały), co umożliwi oglądanie zawartości niższych rysunków.

W celu poprawienia jakości rysunku skorzystamy mi.in z rysunku wzorcowego o nazwie A4-poziomo.tvd. Korzystając z menu Pliki – Nowy tworzymy pusty dokument złożony (TCD) beznazwyX.tcd. Klikając prawym klawiszem myszy w tę nazwę (wyświetloną w oknie Zawartość TCD) z menu podręcznego wybieramy opcję Dodaj nowy rysunek wektorowy i tworzymy pusty rysunek wektorowy Vector1.tvd. Rysunek ten zapamiętujemy (kursor na tej nazwie – prawy przycisk myszy i z menu podręcznego Zapamiętaj jako ...) pod nazwą A4-poziomo. Możemy teraz zamknąć bez zapamiętywania tymczasowy dokument złożony (Pliki – Zamknij).

Otwieramy ponownie wzorcowy rysunek wektorowy A4-poziomo (Pliki - Otwórz...). W rysunku tym menu Dokument – Właściwości... zakładka Warstwy) tworzymy 2 warstwy (Ramka i Obszar A4). Na warstwie (musi to być warstwa Bieżąca) Obszar A4 rysujemy prostokąt (wybierając odpowiedni przycisk z paska Narzędzia wektorowe) o wymiarach kartki A4 o współrzędnych (wpisywanych w Pasku wejścia) 0, 0 oraz 297, 210 (jednostkami rysunku muszą być mm). Warstwie Ramka przypisujemy właściwości (zakładka Narzędzia) Kolor czerwony i Grubość (linii) 1 (mm) – patrz rysunek poniżej. Na tak zdefiniowanej warstwie rysujemy klasyczną ramkę rysunkową (5 mm margines kartki formatu A4) czyli prostokąt o współrzędnych 5, 5 oraz 292, 205). Rysunek ten zostanie wykorzystany do dopasowania i obcięcia typowego skanowanego dokumentu formatu A4 (KartaOper20.tif).

Dalej będziemy pracować z dwoma rysunkami (wektorowym wzorcem i skanowanym dokumentem) czyli w trybie TCD (dokument złożony).

Inną operacją wykorzystującą technikę dokumentu złożonego jest dopasowywanie i łączenie dwóch zeskanowanych rysunków obejmujących pewną całość. W naszym przypadku są to plany budynku prawe i lewe skrzydło.

Pierwszym krokiem po otwarciu rysunku rastrowego (menu Pliki – Otwórz...) jest ustawienie parametrów. Następnie, aby działać z dokumentem złożonym należy zmienić tryb pracy na TCD (menu Dokument – Zmień tryb na TCD) – i dodać drugi rysunek (menu Dokument – Właściwości... – przycisk Dodaj).

Zmień kolor wyświetlania (najłatwiej jest wykonać tę operację poprzez ustawienie się w oknie Zawartość TCD na nazwie danego rysunku, nacisnąć prawy przycisk myszy i z pojawiającego się menu wybrać Właściwości – zakładka Kolor) jednego rysunku. Należy przestawić jeden rysunek (menu Raster – Przesuń raster), rysunek ten musi być zaznaczony do edycji poprzez dwuklik lewym klawiszem myszy na nazwę rysunku w oknie Zawartość TCD.

W celu dopasowania rysunków należy wykonać operację poziomowania planów (menu Raster – Obróć raster), gdzie korzystając z Lupy rastrowej wskazujemy na długiej ścianie punkt bazowy, następnie punkt końcowy wektora odniesienia, czyli końca ściany, a gdy w pasku wejścia (na dole ekranu) pojawi się napis "podaj punkt końcowy wektora obrotu", należy nacisnąć prawy przycisk myszy i wybrać z pojawiającego się menu podręcznego najpierw poziomo a następnie akceptuj. Poziomujemy oba rysunki osobno pamiętając o tym, aby raz jeden raz drugi rysunek zaznaczać do edycji.

Oba rysunki mają środkową część wspólną. Podczas ich łączenia fragmenty nie pokrywające się idealnie będą rozmyte. W celu uniknięcia tego efektu należy z jednego z rysunków usunąć wspólną część. Można to wykonać poprzez operację Przytnij do prostokąta (menu Raster).

Następnie należy zmienić kolor wyświetlania rysunku niebieskiego na czarny (jeśli byśmy tego nie zrobili to w wyniku połączenia dwóch rysunków jednokolorowych otrzymalibyśmy rysunek kolorowy niebiesko-czarny). Po zaznaczeniu (selektuj) obu rysunków wykonujemy operację połączenia – menu Raster – Połącz rastry.

Po połączeniu obu części planu budynku wykonamy ostatnie operacje edycyjne: zmiana podpisu pod rysunkiem i połączenie dwóch pomieszczeń poprzez sunięcie drzwi na korytarz i dodanie drzwi wewnętrznych.

Inną typową pracą wykonywaną programem SuperEdit jest przygotowanie skanowanego planu tak, aby można było na nim narysować typową instalację np. sygnalizacji pożaru. Na rysunku poniżej mamy pokazany plan (rysunek parter.tif) bezpośrednio po skanowaniu. Należy na rysunku pozostawić tylko elementy konstrukcji (ściany, drzwi, schody) a usunąć zbędne napisy, linie wymiarowe, numery pokoi itp.

Piewszym krokiem jest jak zwykle sprawdzenie i ustawienie parametrów (Skala, Rozdzielczość, Jednostki z menu Dokument – Właściwości...).

Następnie możemy usunąć „śmiecie” z poza zarysu budynku – menu Raster – Przytnij do wielokąta.

Skanowany plan jest lekko przekrzywiony. Należy go „wypoziomować” wybierając jedną z dłuższych ścian jako wzorcową i doprowadzając ją po poziomu (menu Raster – Obróć raster). Wskazujemy dwa punkty na ścianie (można skorzystać z lupy rastrowej) i z menu podręcznego wybieramy Poziomo a następnie Akceptuj.

Ponieważ rysunek skanowany był złej jakości po skanowaniu pojawiły się drobne plamki. Większość ich była poza budynkiem, ale część pozostała wewnątrz. Dlatego wykonamy operację filtrowania plamek: Filtruj plamki (menu Raster – Filtruj plamki/dziury). Podczas tej operacji określamy wielkość plamek do usunięcia (liczbę sąsiadujących ze sobą pikseli), bądź wpisując ją „z ręki” np. 25, bądź pokazując rozmiar plamkę na ekranie. Operacja filtrowania plamek może również usunąć istotne elementy treści planu. Dlatego nie należy ustawiać wartości plamek do usunięcia o zbyt dużej wartości. Filtrowanie można wykonać na całym rysunku lub można zaznaczyć fragment rysunku, który zostanie poddany filtrowaniu. W naszym przypadku wykonamy operację na całym rysunku i ustawimy wielkość plamki na 25 (menu Raster – Filtruj plami / dziury).

Po tej operacji należy wykonać najbardziej żmudną pracę czyli „ręczne” czyszczenie pozostałych elementów. Do tego celu służą dwie kolejne funkcje: Czyść prostokątem i Czyść wielokątem (z menu Raster). Wywołując te funkcje możemy zaznaczać wiele obszarów do wyczyszczenia.

Zaznaczając obszary do usunięcia można korzystać z funkcji SuperEdita Lupa rastrowa (uruchamianej standardowo klawiszami Ctrl+Q – skrót klawiszów i inne parametry lupy zmienia się w menu Opcje – Konfiguracja - Lupa rastrowa), wykonującej chwilowe powiększenie wokół kursora.

Po wykonaniu czyszczenia, możemy dalej pracować hybrydowo (rastrowo-wektorowo). Wykorzystując część wektorową programu możemy narysować odpowiednią instalację. Również tak przygotowany podkład może zostać zapamiętany i wykorzystywany jako podkład w innym programie graficznym (pod warunkiem, że ten program ma możliwość wyświetlania rysunków rastrowych np. w formacie tif czy jpeg).

Funkcja Lupy Rastrowej może nie działać poprawnie na systemie operacyjnym Windows 7 bądź nowszym z AutoCADem 2010 i nowszymi..

Dzieję się tak gdy Przyśpieszenie sprzętowe jest włączone. By je wyłączyć wpisz w AutoCADzie polecenie 3dconfig. Pojawi się okno Degradacja adaptacyjna i dostrajanie wydajności. Kliknij na przycisk Dostrajanie ręczne. Wywołało to okno Ręczne dostrajanie wydajności. Odznacz opcje Uaktywnij przyśpieszenie sprzętowe. Zaakceptuj zmianę.

Istnieje parę ograniczeń wersji 64-bitowej CADRastra:

CADRaster może wyświetlać i drukować rysunki rastrowe o dowolnych rozmiarach. Natomiast operacje edycyjne ograniczone są do rysunków rastrowych, których szerokość i wysokość nie przekracza 32767 pikseli. Limit ten nie dotyczy dokumentów złożonych, których limit jest sumą składowych każdego sub-dokumentu. Jeżeli potrzebujesz edytować za duży rysunek, użyj polecenia RDziel by podzielić duży obraz na mniejsze części, które można edytować.

Maksymalny rozmiar wydruków możliwy do uzyskania przez CADRastra to 32767 pikseli zarówno dla długości jak i wysokości.

CADRastrowy plik TCD może składać się z maksymalnie 512 dokumentów składowych.

Pod AutoCADem LT śledzenie rastrowe i snapy rastrowe nie są dostępne wewnątrz obszaru papieru.

Dla CADRastra uruchomionego z AutoCADem LT polecenia dostępne są jedynie poprzez klikanie przycisków na toolbarze (wstążka nie ładuje się na tym AutoCADzie oraz poleceń nie da się wpisać z klawiatury).

Polecenie RDziel jest dostępne jeżeli jednocześnie wciśniemy przycisku polecenie RKonwert i klawisz Shift.

Polecenie RSKANPAR jest dostępne jeżeli jednocześnie wciśniemy polecenie RSkanuj i klawisz Shift.

Polecenie ClearDrawOrder nie jest dostępne w AutoCADzie LT.

Polecenie RUtwórz wykorzystuje polecenie AutoCADa - Drukuj żeby rasteryzować wektory. Maksymalna wielkość utworzonych w ten sposób rysunków nie może przekraczać 65535 pikseli w żadnym wymiarze.

Jeżeli wartości zmiennej AutoCADa - TARGET nie wynoszą 0,0,0 to CADRaster może wyświetlić rysunek rastrowy na złej pozycji względem współrzędnych AutoCADa. Efekt przemieszczenia rysunku rastrowego w obrazach hybrydowych jest spowodowany przez wartość parametru TARGET.

Żeby wyświetlić raster w prawidłowej pozycji, zmienna TARGET musi być ustawiona na 0 przy użyciu polecenia DWIDOK:

Polecenie: DWIDOK 
Wybierz obiekty lub <uzyj bloku pomocniczego>: _all 
znaleziono 7 
Wybierz obiekty lub <uzyj bloku pomocniczego>: [ENTER] 
Podaj opcje 
[Kamera/ceL/Odleg/PUnkty/Nfragm/zooM/Skret/przEkroj/Ukryj/Zablok/Cofaj]: pu 
Okresl punkt celu <0.000, 0.000, 0.000>: 0,0,0 
Okresl punkt kamery <0.000, 0.000, 1.000>: 0,0,1 
Podaj opcje 
[Kamera/ceL/Odleg/PUnkty/Nfragm/zooM/Skret/przEkrój/Ukryj/Zablok/Cofaj]: [ENTER] 
Ponowne generowanie modelu.

Z przyczyn technologicznych taki efekt powstaje przy sklejaniu (i wyświetlaniu) map kolorowych, gdy sąsiednie arkusze nie są prostokątami „poziomymi”. Aby uniknąć tego efektu należy wykorzystać funkcję Przezroczystość kolorów.

Warunkiem koniecznym usunięcia białego obszaru jest zapisanie map w formacie TIF True Color. Ponadto mapy powinny być sparametryzowane i skalibrowane w jednolitym układzie współrzędnych.

Sposób postępowania w CADRastrze:

  1. Kliknij na przycisk Nowy Dokument na wstążce CADRastra lub Nowy na toolbarze.

  2. Otwórz dialog Konfiguracja CADRastra, przejdź do zakładki Edytuj i odznacz opcje Tryb pracy z pojedynczym rysunkiem.

  3. Kliknij na Parametry dokumentu na wstążce lub toolbarze by otworzyć okno Dokument Złożony.

  4. Przy pomocy przycisku Dodaj... wskaż rysunki rastrowe, które mają być połączone.

  5. Zaznacz (Selektuj) do edycji pierwszy z nich.

  6. Zdefiniuj biały kolor jako przezroczysty: Wypełnienie/Filtr + Ctrl + prawy przycisk myszy, następnie Kolory przezroczyste i klik w biały obszar. W pojawiającym się oknie dialogowym kliknąć w biały obszar w lewym oknie (w prawym powinno pojawić się „ukryty” rysunek).

  7. Wyczyść (nadając przezroczystość kolorowi białemu) obszar na styku dwóch map poprzez polecenie Czyść + Ctrl + prawy przycisk myszy – pozycja menu Przezroczysty.

  8. Zapisz rysunek.

  9. Zaznacz drugi rysunek do edycji i powtórz operacje z punktów 6-8

  10. Po tych operacjach biały klin powinien zniknąć.

  11. Następnie zaznaczyć do edycji oba rysunki i wykonać komendę Sklej

  12. Zamknąć dokument TCD i otworzyć nowo powstały rysunek rastrowy. Powinien on składać się z dwóch połączonych w jeden plik TIF bez białego klina.

Operacja czyszczenia przezroczystości jest operacją odwracalną (Czyść - Ctrl+prawy przycisk myszy – Maska przezroczystości… - Usuń. Użytkownik może ją usunąć lub odwrócić (zamienić kolory przezroczyste na nieprzezroczyste i odwrotnie).

Na niektórych komputerach podczas pracy jednoczesnej z kilkoma oknami rysunkowymi może nastąpic zawieszenie się programu.

Można uniknąć tego problemu stosując parametr MdiSafeMode zgodnie z ustawieniami w „Sekcja [Options]”.

Poprzedni Początek rozdziału Następny
 Spis treści 
loading table of contents...